هوشمندسازی یکی از راهکارهای اجرای برنامه هفتم توسعه است

کنفرانس ظرفیت شبکه ملی اطلاعات ویژه توسعه هوشمندسازی با حضور تعدادی از مدیران دولتی و بخش‌های خصوصی در پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات برگزار شد.

به گزارش افتانا، دکتر علی اصغر انصاری، معاون برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات طی سخنانی در کنفرانس ظرفیت شبکه ملی اطلاعات ویژه توسعه هوشمندسازی اظهار کرد: هوشمندسازی به اتکای تکنیک‌هایی مانند هوش مصنوعی و اینترنت اشیا است، اما عموما تعریف آن خودکارسازی فرایندهایی است که طیف وسیعی از فعالیت‌های ساده و پیچیده را شامل می‌شود. مبحث هوشمندسازی بسیار مهم و گسترده است و این کنفرانس ظرفیت می‌تواند مقدمه و شروعی برای برگزاری رویدادهای دیگری در این زمینه باشد.

معاون برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات تاکید کرد: در برنامه هفتم توسعه احکام بسیار خوبی را پیرامون هوشمندسازی پیش‌بینی کرده‌ایم که پس از تصویب به اجرا خواهند رسید، البته در این خصوص مقدماتی نیز لازم است و همچنین در این برنامه رشد اقتصادی تمام بخش‌ها ازجمله کشاورزی، صنعت، معدن و غیره آنها مشخص شده است و موضوع هوشمندسازی برای تحقق اهداف، بسیار اهمیت دارد.

انصاری خاطرنشان کرد: یکی از اهداف در زمینه هوشمندسازی این است که به صورت سه‌جانبه (دستگاه‌های متولی، وزارت ارتباطات و معاونت علمی ریاست جمهوری) چالش‌ها را شناسایی کنیم و با استفاده از هوشمندسازی آنها را مهار کنیم، زیرا هوشمندسازی یکی از راهکارها در اجرای برنامه هفتم توسعه و رشد اقتصادی است. کاهش هزینه، مدیریت هزینه، تسریع در امور و ... از اهداف هوشمندسازی است و بخش خصوصی و مجموعه های توانمند باید راهکارهای خود را اعلام کنند تا به اهداف برسیم.

معاون برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات اشاره کرد: هوشمندسازی کاری پر چالش است و کشورهای پیشرفته تا حدودی این مسیر را طی کرده‌اند و این موضوع در ایران نیازمند سرمایه‌گذاری و مشارکت در نوسازی و تجهیز زیرساخت‌ها است. تنظیم گری در حوزه هوشمندسازی بسیار حائز اهمیت است و در زمینه اینترنت اشیا نیز قدم‌های بزرگی برداشته نشده است.

دکتر انصاری در پایان سخنانش گفت: در حوزه دانش‌بنیان آیین‌نامه خوبی در وزارت ارتباطات داریم و در این آیین‌نامه چند بخش در حوزه آموزش دیده می‌شود و دستگاه‌های مربوطه مکلف هستند آموزش لازم را در مورد تحول دیجیتال، ببینند.

به دنبال توسعه خدمات مبتنی بر هوش مصنوعی هستیم
حسن یگانه، رئیس پژوهشکده ارتباطات پژوهشگاه ارتباطات در این کنفرانس، اظهار کرد: هوشمندسازی دلیلی برای تحول دیجیتال است و ممکن است گاهی هوشمندسازی و هوش مصنوعی به صورت یک‌جا استفاده شود، اما در واقعیت هوش مصنوعی تکنیکی برای رسیدن به هوشمندسازی است. داده و تحلیل داده بسیار حائز اهمیت است و اگر این موضوع مهم نادیده گرفته شود طبیعتا بخش عمده ای از هوشمندسازی رخ نخواهد داد و در این زمینه اینترنت اشیا کمک بسیاری می کند. نتیجه‌ای که در هوشمندسازی به دنبال آن هستیم دستیابی به نظم بدون ایجاد اختلال در فرایندها به صورت هوشمند و خودکار و عدم وابستگی به نیروی انسانی است.

رئیس پژوهشکده ارتباطات پژوهشگاه ارتباطات، بیان کرد: از اقدامات مرتبط با نوآوری و توسعه هوش مصنوعی پژوهشگاه ارتباطات می‌توان به تدوین راه هوش مصنوعی و توسعه خدمات مبتنی بر هوش مصنوعی، اشاره کرد و این پژوهشگاه اقداماتی مانند بلاکچین، متاورس، اینترنت اشیا، کوانتوم، خودرو هوشمند و ایجاد توسعه آزمایشگاه در حوزه هوشمندسازی، در دست اقدام دارد.

وی ضمن اشاره به استقرار هوشمندسازی در پژوهشگاه ارتباطات، خاطرنشان کرد: در حال حاضر از سامانه های هوشمند مانیتورینگ دما و رطوبت، اعلام و اطفای حریق، پست‌های برق و دوربین‌های نظارت تصویری هوشمند در پژوهشگاه ارتباطات استفاده می‌شود.

در این کنفرانس، حامد منکرسی، معاون سیاستگذاری و اعتباربخشی، فعالیت‌ها و اقدامات سازمان فناوری اطلاعات ایران در حوزه سیاست‌گذاری و تنظیم‌گری هوش مصنوعی را تشریح کرد. وی تدوین سند حکمرانی داده و راه اندازی سندباکس فناوری اطلاعات و ارتباطات را از جمله اقدامات سازمان فناوری اطلاعات ایران در حوزه تنظیم‌گری دانست و گفت: طبق سند راهبردی جمهوری اسلامی ایران در فضای مجازی، طراحی نظام حکمرانی داده‌‌‌ها از طرف وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات به سازمان فناوری اطلاعات ایران محول شده است. تحکیم و تقویت حکمرانی فضای مجازی، قاعده‌مندسازی دسترسی به داده‌ها و نیز ارتقای سطح هوشمندی در تصمیم گیری نظام‌های ملی کشور از مهم‌ترین اهداف این سند هستند. سند یاد شده در حال حاضر به مرکز ملی فضای مجازی ارائه شده است و در انتظار تصویب به سر می‌برد.

معاون سیاستگذاری و اعتباربخشی، راه‌اندازی سندباکس حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات را دیگر اقدمات انجام شده در حوزه تنظیم‌گری بیان کرد و در تشریح جزییات آن اظهار داشت: سندباکس یا محیط آزمون تنظیم گری، شامل مجموعه‌ای از سازوکارهای مقرراتی، فناورانه، تسهیل‌گر و حمایتی است که به منظور بررسی، ارزیابی و سنجش موضوع و ایده مورد درخواست متقاضی ایجاد می‌شود. در حال حاضر مجوز سندباکس بخشی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات برای سازمان فناوری اطلاعات ایران صادر شده است و آمادگی‌های لازم به عنوان مدخل فناوری‌های نوظهور را داراست.

به گفته منکرسی، کسب و کارهای مرتبط با فناوری‌های نوظهور فاوا، مانند فعالان حوزه کلان‌داده، اینترنت اشیا، هوشمندسازی، رایانش ابری، زنجیره بلوکی و غیره می‌توانند وارد سندباکس وزارت ICT شوند.

وی در خاتمه از سند اقدام هوش مصنوعی اتحادیه اروپا به عنوان یکی از اولین تلاش‌ها در حوزه تنظیم‌گری هوش مصنوعی یاد کرد و نمونه اقدامات نهادهای بین‌المللی در سیاست‌گذاری و تنظیم‌گری هوش مصنوعی را مورد تحلیل و ارزیابی قرار داد.

نگاه زیست‌بومی داشته‌باشیم
سید مهدی حاتمیان، مدیر‌کل دفتر بررسی‌های اقتصادی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، نیز طی سخنانی گفت: در هوشمندسازی بحث فنی بسیار به چشم می‌آید، اما بحث اجتماعی و زیست‌بومی نقش پررنگ‌تری دارد و باید نگاه زیست‌بومی را سرآغاز کار خود قرار دهیم. هوشمندسازی شامل هوش مصنوعی، اینترنت اشیا و دیجیتال‌سازی است و در انقلاب صنعتی چهارم نیز موضوعاتی مانند هوش مصنوعی و اینترنت اشیا وجود دارد.

مدیرکل دفتر بررسی های اقتصادی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، خاطرنشان کرد: در سند راهبردی جمهوری اسلامی ایران در فضای مجازی، هدف دستیابی به سهم ۱۰ درصدی هسته اقتصاد دیجیتال از کل اقتصاد کشور است و منظور از تحول، ایفای نقش وزارت ارتباطات به عنوان پشتیبان فنی و تامین‌کننده زیرساخت در شبکه ملی اطلاعات است و ارتباطات و فناوری اطلاعات اساس تحول دیجیتال است.

به دنبال توسعه بازار اینترنت اشیا باشیم
در ادامه دکتر مهدی روحانی‌نژاد، سرپرست معاونت راهبردی و توسعه بازار رگولاتوری، توضیح داد: بحث اینترنت اشیا را تقریبا از سال ۹۴ آغاز کردیم و در آن زمان در بحث فناوری هنوز شرکت دانش‌بنیانی ورود نکرده بود، اما در سال ۹۶ و پس از آن در سال ۹۸ دیگر مشکلی از لحاظ فناوری وجود نداشت و مشکلی که تاکنون حل نشده است، بحث بازار اینترنت اشیا است. ما به عنوان سازمان رگولاتوری می‌توانیم زبان گویای اپراتورهای مختلف باشیم تا برخی از مشکلات بازار حل شود و از طرف دیگر پس از توسعه بازار اینترنت اشیا تغییر نامبرها نیز باید در دستور کار قرار گیرد.

روحانی‌نژاد افزود: نیازمندی هایی در حوزه اعطای پروانه‌ها وجود دارد تا احراز هویت به فعالان حوزه اینترنت اشیا را داشته باشیم که این موضوع در دستور کار سازمان رگولاتوری قرار دارد. در بحث امنیت، سازمان رگولاتوری متولی نیست، اما به دلیل اینکه سازمانی پیش‌قدم نشده اشت، در این حوزه به یک پنجره واحد نیاز داریم، زیرا بخش خصوصی نمی‌تواند با همه زبان واحد داشته باشد، اما با پنجره واحد می‌توان نقش‌آفرینی کرد و نقش سازمان رگولاتوری توسعه بازار اینترنت اشیا است و باید به سمت خدمات هوشمند برویم و اپراتورها برای آن نیازمند حمایت‌های مقرراتی هستند که اگر ما در رگولاتوری این حمایت‌ها را داشته باشیم، زمینه اینترنت اشیا هموار خواهد شد‌. درخصوص زیرساخت‌های ارتباطی و اطلاعاتی، توانمندی‌ها کامل شده است و در حال حاضر خوشبختانه زنجیره کامل است و باید به دنبال توسعه بازار اینترنت اشیا باشیم.

هوشمندسازی یک الزام است
دکتر داوود ادیب، رئیس کانون هماهنگی فاوا، در این رویداد با اشاره به آخرین گزارش وضعیت کشورها در شاخص جهانی نو‌آوری منتشر شده توسط سازمان جهانی مالکیت فکری (WIPO) بیان کرد: به نظر می‌رسد که یک ناهمگرایی در مارپیچ پنج گانه «دولت، صنعت، دانشگاه، جامعه مدنی و اکولوژی اجتماعی» در کشور داریم که مانع از توسعه اقتصاد حداقل در بخش مرتبط با دانشگاه، صنعت و‌ بازار می شود که در صورت همگرایی و همرسانی این سه بخش در تمامی حوزه‌ها می توان نتایج بهتری را دریافت کرد. با جمع‌بندی گزارش سال ۲۰۲۳ می‌توان به ضرورت برنامه‌ریزی برای بهبود برخی از زیرساخت‌ها، تنظیم‌گری، سیاست‌گذاری و بازنگری در برخی از قوانین و سیاست‌های موجود اشاره کرد. رویکردهای تحولی، دسترسی به فناوری اطلاعات و ارتباطات، خدمات برخط دولت، تنوع صنایع داخلی، بهره‌وری نیروی کار، تولیدات مبتنی بر فناوری‌های پیشرفته، صادرات محصولات با فناوری‌های پیشرفته نیز جزو‌ مواردی است که نیازمند توجه بیشتر است. همگرایی دانشگاه، صنعت و‌ بازار موضوع بسیار مهمی است باید در دولت توجه بیشتری به این موضوع شود، دانشگاه‌های ما متاسفانه نسل یک و دو دانشگاه‌ها هستند و‌ تعداد محدودی دانشگاه نسل سه داریم که باید جهت‌دهی به سمت دانشگاه‌های نسل چهار و پنج نیز اتفاق بیفتد. دانشگاه‌های نسل چهارم و پنجم در سال‌های اخیر، یک جریان بنیادین‌ برای رشد هوشمند جامعه و اقتصاد دانش‌بنیان بوده و باید این نسل از دانشگاه‌ها را آن چنان شکل و‌ جهت‌دهی کرده تا در ساختاربندی انقلاب های صنعتی اخیر نقش‌آفرینی کنند.

صدرا فانی، دبیر کارگروه اینترنت اشیا و هوشمندسازی ستاد اقتصاد دیجیتال معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری، در این همایش اظهار کرد: هوشمندسازی الزام است و آن یک مفهوم تجملاتی محسوب نمی‌شود بلکه یک ضرورت برای ایجاد حکمرانی هوشمند است. باید برای رفع ناترازی‌ها در حوزه انرژی از هوشمندسازی استفاده کنیم تا به سمت آرمان‌هایمان پیش برویم.

در حاشیه این کنفرانس نمایشگاهی با حضور ۶۰ شرکت توانمند داخلی با شعار «برنامه هفتم توسعه، فرصتی برای توسعه هوشمندسازی» در محوطه داخلی پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات جهت دستاورهای داخلی و ارائه ظرفیت‌های بومی برپا بود.

کنفرانس ظرفیت شبکه ملی اطلاعات ویژه توسعه هوشمندسازی از سلسله کنفرانس‌های شبکه ملی اطلاعات به همت وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری و پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات، کانون افتا، کانون هماهنگی فاوا و سایر تشکل‌های مرتبط و ۶۰ شرکت توانمند داخلی روز سه‌شنبه هجدهم مهرماه در پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات برگزار شد.