شاپرك؛ هم بازيگر هم داور؟

نام شاپرك (شبكه الكترونيكي پرداخت كارت) اين روزها بيشتر از هميشه بر سر زبان‌ها است. حذف تسويه آني و وجود مغايرت‌ها و تاخيرها در حساب‌هاي بانكي متصل به كارتخوان، حالا بسياري را با واقعيت‌هاي اين شبكه جديد آشنا كرده است.

برخي اعتراض‌ها حتي به جمع‌آوري كارتخوان‌ها از برخي فروشگاه‌ها منجر شده است. مديران شاپرك اما معتقدند كه شبكه را متناسب با مدل‌هاي خارجي راه‌اندازي كرده‌اند و اشكالات به مرور مرتفع مي‌شود.

به گزارش افتانا(پایگاه خبری امنیت فناوری اطلاعات)، موضوع راه‌اندازی شاپرک (شبکه الکترونیکی پرداخت کارت) که بحث‌های مرتبط با دستگاه‌های کارتخوان را در برمی‌گیرد یکی از مهم‌ترین موضوعات این روزهای کسب‌وکارها است. تغییراتی که این شبکه طی این دو سه هفته در وضعیت پرداخت از طریق کارت ایجاد کرده تاثیرات قابل توجهی بر نحوه پرداخت و تسویه به وجود آورده است.

از اختلالات روزهای نخست که بگذریم برخی تغییرات این شبکه مانند حذف تسویه آنی نقدهای منفی مختلفی را متوجه این شبکه کرده و موجب اعتراض بسیاری از فروشندگان نیز شده است. شاپرک در واقع نهادی جدید و ایجاد شده زیرمجموعه بانک مرکزی است که قرار است در کنار شبکه شتاب قرار گیرد و به جای این شبکه مسوولیت شبکه پرداخت از طریق کارت را انجام دهد.

سهام اصلی این شبکه متعلق به بانک‌های کشور است و در عین حال قرار است رگولاتوری شرکت‌های خدمات دهنده کارت PSP را نیز برعهده داشته باشد. در میزگردی با حضور سامان قطبی مدیرعامل شرکت شاپرک، رستم شاه گشتاسبی مدیرعامل شرکت PSP بانک ملت، مهدی انوشه معاون برنامه‌ریزی و توسعه شرکت تجارت الکترونیک پارسیان و محمدرضا محمودیان کارشناس بانکداری الکترونیکی موضوع راه‌اندازی شاپرک و موضوعات مرتبط با آن را مورد بحث قرار داده‌ایم که بخش اول آن را امروز می‌خوانید.

دو هفته از راه‌اندازی شبکه شاپرک می‌گذرد. شبکه‌ای که تاثیر مستقیمی بر کسب‌وکارهای کوچک و متوسط بازار داشته که از دستگاه پوز استفاده می‌کنند. درباره این شبکه کم و بیش اطلاع‌رسانی‌هایی در رسانه‌ها شده بود ولی عملا مردم زمانی متوجه شدند که با خود شبکه درگیر شده بودند و البته اختلال‌های شدید روزهای نخست شبکه هم در این شناسایی بسیار موثر بود به نوعی مردم مجبور به استفاده از این شبکه و پذیرش قوانین جدید مرتبط با آن شدند. خوب است بحث را با خود آقای قطبی شروع کنیم که مسوولیت این شبکه را به عهده دارند، این شبکه چیست و سیستم بانکی ما چه نیازی به شاپرک داشت و چه ضعف‌هایی بر آن مترتب بود که الان شاپرک جایگزین آن شده و به آنها پاسخ می‌دهد؟
قطبی: واقعیت این است که شبکه شاپرک به دلیل جداسازی شبکه پرداخت از شبکه بانک ایجاد شده است. در شبکه پرداخت در نقاط فروش ابزارهایی که مردم بتوانند از کارتشان استفاده کنند تعبیه می‌شود (کارتخوان‌ها) و این ابزارها باعث می‌شود که مردم به جای پول و دسته چک از کارت پلاستیکی‌شان استفاده کنند.

‌اما در حقیقت این کار،کاری از جنس بانکی نیست و نیاز به نظارتی دقیق دارد. اگر این نظارت دقیق نباشد می‌تواند باعث بروز مشکلاتی شود که در سنوات پیش هم به وجود آمده است.تفکیک شبکه پرداخت از شبکه بانکی مصوبه شورای پول و اعتبار در زمستان سال ۸۹ است و بر اساس همان هم شرکت شبکه الکترونیک پرداخت کارت ۱۰/۱۰/۹۰ تصویب و از ۱۶/۱۱ /۹۰ طبق یک بخشنامه سازمان آن کل مجموعه بانکی معرفی شد. پس تفکیک کار برای این است که هم خدمت‌رسانی راحت‌تر شود هم بتوان نظارت بهتری انجام داد. ابزار الکترونیک با خود‌امکانات بی‌شمار می‌آورد.

اگر انضباط و نظارت به صورت دقیق انجام نشود می‌تواند مشکلاتی به وجود آورد. نگاه کنیم می‌بینیم در دنیا هم همین گونه است.جنس کار بانکی و پرداخت یکی نیست.هیچ جای دنیا شبیه بانک‌های ما در این زمینه خود درگیر موضوع پرداخت نیستند و هیچ جای دنیا سازمان پرداخت بی‌نیاز از رگولاتوری نیست. پس پاسخ این است که ما برای نظم و انضباط و توسعه و نظارت دقیق در این شبکه یک پارچه‌سازی را یک الزام دیدیم.

به موضوع خوبی اشاره کردید اینکه بانک‌ها به جای کار بانکی روی پرداخت متمرکز شده بودند که خارج از مسوولیتشان بود. این بخش مثبت راه‌اندازی شاپرک است، ‌اما از طرف دیگر این شبکه موجب تغییرات واضحی در بحث تبادلات مالی شده که تا پیش از این در کشور به صورت فرهنگ درآمده بود. مثلا تا قبل از شاپرک پرداخت‌های آنی داشتیم که اتفاقا بانک ملت بانی آن بود و استقبال خوبی هم از آن شد، شما آقای گشتاسبي در بانک ملت این سیستم پرداخت آنی را حذف کردید و به شاپرک پیوستید و در واقع ریسک نارضایتی مشتریانتان را پذیرفته‌اید، آیا مزیت‌هایی را که آقای قطبی برشمردند در شبکه بانک ملت می‌بینید؟
شاه گشتاسبی: من نمی‌توانم در جایگاه بانک بنشینم و بگویم آیا مزیتی نصیب بانک شده است یا نه. درقالب جایگاه PSP می‌توانم توضیحاتی را خدمتتان عرض کنم. از بهمن سال گذشته با این سیستم آشنا شدیم. شاپرک طرحی بود که کنترل تمام PSP‌ها را می‌خواست به عهده بگیرد و همه به وسیله آن می‌توانند به شبکه پرداخت بانک‌ها

متصل شوند.

این توضیحاتی بود که آقای قطبی به ما دادند. ما باید با نگاهی به این سمت می‌آمدیم که بتوانیم ضمن حضور در این شبکه مشتریمان را هم حفظ کنیم چرا که هر PSP بنابه دلایل و کارهایی ارزش افزوده‌ای روی دستگاه کارتخوانش آورده است و مشتریانش به آن عادت کرده‌اند و با آن به یک بلوغ کاری رسیده‌اند. اگر آن سیستم را روی پوز گذاشته‌ایم کار یکی دوساله‌ای نبوده است، بلکه عقبه‌ای چند ساله دارد ۶-۵ سال مشتری را با یک سیستم آشنا کرده‌اید به آن عادت کرده و کار و تجارت خود را روی آن بسته است.

خودتان یک اشاره کردید به بحث واریز آنی. حالا من نباید درمورد مزایا و معایب آن توضیح دهم، ‌اما واقعا مشتریان ما به این واریز آنی وابسته بودند. ما در بحث‌های اولیه با در نظر گرفتن مصالح مشتری، مصالح شرکت PSP، بانک و خود شاپرک سعی می‌کردیم بسیار آرام روی این قضیه قدم بگذاریم و نگران این وضعیت بودیم.

با آقای قطبی در این رابطه صحبت‌های فراوانی داشتیم؛ چرا که نگران بودیم با این تغییر رویه با مشتریانمان چه کنیم. قضیه دیگر این بود که همه PSPها در یک زمان وارد این طرح خواهند شد، ‌اما الان شاهد این هستیم که بعضی از بانک‌ها هنوز خود را به روز نکرده‌اند و وارد بحث شاپرک نشده‌اند.

قطبی: درباره این زمان‌ها بخواهیم صحبت کنیم در واقع ما سه مرحله داشتیم. شاید نحوه اطلاع‌رسانی برنامه اجرایی به طور دقیق بین افراد توزیع نشده، ولی برنامه مصوب شده بود که یک دوره طراحی و انتخاب سوئیچ و راه‌اندازی پایلوت را داشته باشیم که سوئیچ تقریبا اواسط اردیبهشت راه‌اندازی شد و تا تیر ماه پایلوت تمام شد. فاز دوم کارمان این بود که عمل انتقال صورت بگیرد که از دوم مرداد ماه شروع شد.ما سعی کردیم در زمینه انتقال بسیار ملایم حرکت کنیم و برای مردم عادی و حتی پذیرندگان محسوس نباشد. این تا آخر آبان به اتمام رسید. فاز سوم تا نیمه‌های آخر اردیبهشت ۹۲ طول می‌کشد که بهینه‌سازی شبکه است.

الان چه تعداد بانک به مجموعه شاپرک پیوسته‌اند؟
قطبی: ما با بانک‌ها کار نداریم. سوالی را که شما از آقای گشتاسبی پرسیدید تکمیل می‌کنم اصلا موضوع واریز آنی موضوع شاپرک نیست.

ولی مشکل مشتریان دستگاه‌های کارتخوان که هست…
قطبی: هر موسسه‌ای حتی آنها که هنوز نتوانسته بودند به PSPها متصل شوند هم دیگر نمی‌توانند تسویه یا واریز آنی داشته باشند. این بر اساس دستورالعملی است که از نیمه آذر ماه لازم الاجرا است. طی یکی دو سال اخیر موضوع واریز آنی به عنوان یک عادت در دل پذیرنده‌ها به وجودآمده بود ورفع آن عادت شاید یک مقدار تبعات و سختی‌هایی هم داشته باشد.

این همان پرسش نخست ما است که مشکلات شبکه در کجا بود؟
قطبی: دوست ندارم فقط من متکلم‌وحده شوم. ولی نکته‌ای که هست تلاشی است که ما برای انتقال یکپارچه‌سازی یک سامانه در کل کشور که در ۱۷نقطه پخش بود و هرکسی ساز خود را می‌زد. به نظر می‌آید کار بسیار بزرگ و سنگینی بود و حاصل تلاش همه عوامل درگیر بود تا توانستیم آن را در فاز دو پروژه تمام کنیم وانتقال به طور کامل صورت گیرد.

اگر هم کسانی مانده‌اند یا مجوز نداشته‌اند و مستقیم با بانک کلر می‌کردند که آنها هم از طریق موسسین این سرویس را می‌گیرند. در مدل تسویه تقریبا تسویه ما آنی است اگر از بالا نگاه کنیم و کشورها را درجه بندی کنیم و ببینیم در نظام پرداخت کشورها تسویه چگونه است. هیچ کشوری را پیدا نمی‌کنید که عمده تراکنش هایش زیر ۴۸ یا ۷۲ساعت تسویه شود تنها سازو کاری که دارد همه تراکنش‌ها را در کسری از ساعت و در طول روز از ۲تا ۶ساعت به طور معمول انجام دهد این سامانه است و این کار بسیار سنگینی است به خاطر اینکه در کشور تسویه و واریز آنی فعال بوده و این یک سری تبعات دارد. پس ما به یک نوعی این را حذف نکردیم.

بانک مرکزی به ما مجوز داد که در طول روز با آنها تسویه کنیم. در ‌امر خرید مفهوم تسویه آنی چندان معنا ندارد.برای من مثال می‌زدند که طرف می‌رود یک دستگاه تلویزیون می‌خرد یک برگه چک می‌دهد. این برگه چک را فرد قبول می‌کرد از ساعتی که این چک را بگیرد تا پول را ببرد و به حسابش بریزد حداقل ۴ساعت طول می‌کشید در صورتی که با کارتش زودتر پول وارد حسابش می‌شد و یک تفاوت دیگری هم دارد، کارت که کشیده می‌شود از نگاه مغازه دار رسیدی که داده می‌شود گارانتی است. این نیست که پول در برگه چک باشد یا نباشد.

رسیدی که از دستگاه پوز دریافت می‌کند آن پول را دریافت شده بايد حساب کند؛ چرا که آن پول از حساب خریدار کسر شده و یک زمانی نیاز دارد که از بانک الف به بانک ب منتقل شود و این تاخیر منطقی است.

انوشه: اتفاقی که در کشور در حال رخ دادن است بسیار بزرگ است. حجم تراکنش‌هایی که در این ۷ ماه داشته‌ایم بیش از یک میلیاردو دویست میلیون است. اتفاقی که در این ۷ماه افتاده حاصل همه کارهای سال قبل هم هست.این بازار به تدریج در حال بزرگ شدن و رقابت بازیگران بر سر گرفتن سهم بزرگی از تراکنش‌ها است.‌

امسال در این ۷ ماه حدود ۳۶درصد تراکنش‌ها روی پوز فروشگاه‌ها بوده و باقی روی دستگاه‌های ATM بوده است. عددی که شاید چند سال پیش آرزویی بیش نبود به نظر می‌سد فرهنگ پرداخت‌های الکترونیکی در حال جا افتادن است و بازار در حال بزرگ شدن است. ولی به نظر می‌رسد هرچقدر بزرگ‌تر می‌شود قانون‌های بیشتر و استانداردهای بهتری برای مدیریت کار مورد نیاز است. شاید ما ۵۰سال با کسانی که پیش از ما این کار را شروع کرده‌اند فاصله داریم و می‌توانیم به خوبی از تجارب آنها استفاده کنیم.

به خاطر دارم شرکت تجارت الکترونیک پارسیان که در سال ۷۹ تاسیس شد و در سال ۸۲ تسویه با کارتخوان را شروع کرد حتی تسویه با بعضی از پذیرندگانمان ۴۵ روز طول می‌کشید. یعنی ما می‌دانستیم سود صنف مبل فروشی بالا است

۴۵ روزه تسویه می‌کردیم و کارمزد قابل توجهی هم می‌گرفتیم چون معتقد بودیم درآمد ما از محل این تراکنش‌ها باید تامین شود.من نباید به جایی وصل باشم و درآمدهای جنبی از آنجا داشته باشم. پذیرنده‌های عادی را يك‌هفته‌ای تسویه می‌کردیم.‌

اما چون قانون‌های استاندارد نبود یا اگر بود به درستی اجرا نشد کم کم تسویه‌های ما هم از ۴۰ روز به ۳۰روز کاهش یافت و ما هم بالاخره سال قبل مجبور به تسویه آنی شدیم. خوب است کسانی که در این بازی ذی‌نفع هستند یکسری از قانون‌ها را قبول کنند. یعنی من به عنوان شرکت PSP بپذیرم قانونی وجود دارد و طبق آن قانون باید کار کنم. بالادستی من هم اهرم‌هایی برای مدیریت داشته باشد.

اگر من به عنوان شرکت PSP تخلفی کرده‌ام و بالا دستی من این اعتقاد را دارد که این تخلف می‌تواند بازار بزرگ را دچار بحران کند از این اهرم‌ها استفاده کرده و این مسیر را اصلاح کند. کار دیگری هم که بکند این است که آموزش دهد؛ یعنی به ماها(هم من PSPو هم دارنده کارت و پذیرنده آن) بفهماند که اگر ما این قوانین را رعایت کنیم به نفع کل این بازی است. واهرم‌هایی را هم برای پشتیبانی و جبران خسارت‌هایی که وارد می‌شود داشته باشد.

هم رگولاتور هم بازيگر
امروز که شرکت ما وارد شاپرک شد می‌گویم اتفاقاتی که در حال رخ دادن است با آن کاری که ما شروع کرده‌ایم بسیار همخوانی دارد.به هر جهت اگر تسویه آنی وجود دارد چیزی هست که در برنامه روز اول شرکت ما بود که باید تسویه را سر یک موعد مناسب و معقولی با پذیرنده انجام دهیم بابت خدماتمان کارمزد بگیریم.به هرحال از تجربیات دیگران استفاده کنیم و یک دور دیگر این چرخ را اختراع نکنیم. به نظر می‌رسد‌امروز ما یک زمان ۱۰ساله را صرف کرده‌ایم تا به آن نقطه برسیم. شاید این هزینه‌ای بوده که برای این تجربه‌اندوزی و راه‌اندازی این چنین شبکه‌ای بایستی پرداخت می‌کرده‌ایم.

ولی این قانون‌هایی که‌ امروزه شاپرک از آن صحبت می‌کند در قانون‌های شتاب درمورد تسویه و گرفتن کارمزد و عدم وجود پوز تکراری هم وجود داشت. می‌توانست هم آن زمان اجرا شود و هم بالا دستی ما نظارت بهتری داشته باشد تا‌امروز ما ده سال جلوتر باشیم ولی خود من به عنوان شرکت الکترونیک تجارت پارسیان خوشحالم که این اتفاق افتاد تا فضای رقابتی مساوی و شرایط یکسانی را برای ما فراهم کند تا بتوانیم به هر جهت سرویس‌های یکسانی را به مشتری بدهیم و رقابت را هم استاندارد کنیم. به هرجهت مافکر می‌کنیم اگر این اتفاق درست اجرا شود و همگی به آن پایبند باشیم همان چیزی است که ما شروع کردیم و دوست داشتیم ۱۰سال پیش اتفاق بیفتد.

اولین مزیتی که در بانکداری الکترونیکی به آن اشاره می‌شود صرفه جویی وقت است و با توجه به اتفاقاتی که در طول چند ماه گذشته در کشور افتاده است به نظر من این گونه است که یکسری از اتفاقات برای فربه شدن بانک‌ها در حال رخ دادن است و در مقابل مشتریان فراموش شده‌اند. قبلا پول قبض‌ها را در بانک پرداخت می‌کردیم و الان الکترونیکی شده و کارمزد دریافت می‌شود. این تسویه آنی این موضوع را در جامعه ایجاد کرده که این حربه‌ای برای رسوب پول در برخی حساب‌ها و استفاده از آنها است؛ موضوعی که خود آقای انوشه به آن اشاره کردند قبلا تا ۴۵ روز پول در بانک می‌مانده و بانک حتما از این مبلغ استفاده می‌کرده و اتفاقا به جای اینکه کارمزد بگیرد بابت این زمان باید کارمزد هم پرداخت می‌کرده است. از طرفی به نظر می‌آید تسویه آنی اساسا مشکل تکنیکی و فنی هم ندارد تا پیش از این هم انجام می‌شده و حتی الان در شاپرک تسویه داخلی و بین شبکه‌ای آنی است، ‌اما قرار است پول فروشنده با تاخیر به او پرداخت شود.
محمودیان: بانک‌ها تنها مسوول کارهای بانکی هستند و اگر خواسته شد پولی از حسابی برداشت و واریز شود این کار با ابزارهای مختلفی و در جاهای مختلفی اتفاق می‌افتد که از حوزه بانکداری خارج می‌شود و در دنیا اسمش را پرداخت خدمات الکترونیک گذاشته‌اند. در کشور هم تا آن جایی که من مطلع هستم طراحان این ماجرا از روز اول بخش خصوصی را دیده بودند.

تصویب مقررات ارائه‌دهندگان خدمات پرداخت که در سال‌های گذشته توسط بانک مرکزی تصویب و ارائه شد، این اجازه را داد که بخش خصوصی وارد شود ولی به علت اینکه سرمایه گذاری در این بخش نسبتا قابل توجه بود و بازگشت سود هم در دوره مورد انتظاری که بخش خصوصی نمی‌توانست آن را بپذیرد اتفاق نمی‌افتاد، بانک‌ها مجبور شدند کمک کنند و هر کدام شرکتی تاسیس کردند و حمایت‌های مالی انجام دادند و حوصله کردند و زیان‌های سنواتی این ‌ها را پذیرفتند به هرحال این زیان‌ها در صورت‌های مالی بانک‌ها به نوعی منعکس می‌شد.

وقتی مدل اینگونه طراحی شد که شرکت‌های PSP درآمدشان با هزینه‌ای که بانک می‌کند، مساوی شود پس هرچقدر بار مالی که روی این عملیات بود که به عنوان درآمد PSP مشخص می‌شد بانک‌ها باید به عنوان هزینه در صورت‌های مالی منعکس می‌کردند.

خود این عملیات هم سودآور نبود. ابتدا چون حجم معاملات و تراکنش‌ها کم بود و به نقطه درآمدزایی نمی‌رساند از طرفی دیگر هم با نکته‌ای که آقای انوشه اشاره کردند با نبود استانداردهای رفتاری در مدل‌های بیزنسی و رقابت‌های تجارتی باعث شد که آن نقطه اصلی این کار که درآمدزایی برای شرکت‌های خصوصی است از بین رود.مثلا یکی از بانک‌های

بزرگ کشورمان چون به بخش دولتی مثل دفاتر اسناد رسمی سرویس می‌داند حق گرفتن کارمزد را نداشتند و این تسری پیدا کرد به همه بخش‌ها و درآمد این ماجرا تقریبا صفر شد. بانک‌ها عامل پرداخت تمام هزینه‌ها شدند.

درحالی که ما می‌دانیم هر صنعتی بایستی به هر حال روی پای خود بایستد و ماقبل از اینکه طرح صنعتی را بیندازیم در قالب مطالعات‌امکان سنجی می‌شناسیم و می‌گوییم یک طرح باید توجیه اقتصادی، مالی و فنی داشته باشد. توجیه مالی ناظر بر این است که این کار باید بتواند با درآمدهایش هزینه‌هایش را پوشش دهد و یک سودی هم داشته باشد. به‌رغم اینکه طراحان بخش خصوصی را دیده بودند و اصلا قرار نبود بانک‌ها وارد این بازی شوند مدل به نوعی پیش‌رفت که بانک‌ها مجبور شدند، بیایند. انگیزه‌ها و مسائل دیگری هم قاطی آن شد و این‌ها محوری برای رقابت شد.

هر بانکی به اندیشه خود مدل‌هایی را اجرا کرد، ‌امتیازاتی را داد. ضمن احترام به مردم ایران اینها موجب ایجاد یکسری عادت‌هایی شد که در ۹۹درصد کشورهای دنیا این را نمی‌بینیم.

من مسافرتی برای نمایشگاه کارت رفته بودم یکی از دوستان ایرانی به شوخی گفت ما شنیده‌ایم در ایران شرکت‌های ارئه‌دهنده خدمات پرداخت الکترونیکی حتی به مردم و مغازه‌دارها پیشنهاد می‌کنند فرزندانشان را هم به مدرسه ببرند.به قول آقای انوشه ما این خدمات را داشتیم و اگر دولت فشار بیشتری می‌آورد و جدیت بیشتری در نظارت داشت، هرچند قطعا آنها دلایلی داشتند و اگر این نظارت‌ها سخت می‌شد، کار به این راحتی توسعه پیدا نمی‌کرد. این موضوع به مسیر اشتباهی رفت که لازم بود اصلاح شود.

الان مدلی که برای شاپرک اتفاق افتاده مدلی است که تامین کننده موضوع مشارکت بخش خصوصی در پرداخت هست؟
محمودیان: به هر حال ما در چارچوب قوانین کشور زندگی می‌کنیم. چه بخش خصوصی و چه بخش دولتی باید تابع این قوانین باشند. ما نمی‌توانیم بگوییم ماهیتی به نام بخش خصوصی وارد حوزه عملیاتی در کشوری شود؛ ولی قوانینی را که حاکمیت آن کشور تعیین کرده است، به خاطر اینکه بخش خصوصی هست رعایت نکند.متاسفانه در این مدت نشان داده شد که صنعت پرداخت الکترونیکی در کشور گاهی اوقات قوانینی را که دولت تعیین کرده است، رعایت نکرده که البته این مساله به صورت انتزاعی نبود و در اکثر مواقع کارشناسان بانکی و شرکت‌های PSP نقش داشتند. من در بانک مرکزی نیستم؛ ‌اما به جرات می‌توانم بگویم آنها هیچ‌گاه در اتاق در بسته‌ای ننشسته‌اند و نگفته‌اند که ما عقل کل هستیم. لذا یک‌سری از مقرراتی که نوشته شد، رعایت نشد.

مثلا از روز اول در شبکه پرداخت الکترونیک این را داشتم که پوز تکراری را کسی نباید نصب کند. این قانون از طرف شرکت‌های PSPرعایت نشد. بانک مرکزی تذکراتی می‌داد؛ ولی چون PSPها دیدند که پوز تکراری نصب می‌شود و کسی هم شکایتی نمی‌کند به نوعی همه شروع به ادامه تخلف کردند.

ولی به نظر شاپرک براساس یک مدل رقابت‌پذیر تشکیل نشده و تنها یک مجموعه است.
قطبی: شاپرک اصلا مدل رقابتی نیست، بلکه یک موسسه است.

مگر قرار نیست که سودآور باشد؟
قطبی: اولویت شاپرک سود نیست. ما بر اجرای مقررات نظارت می‌کنیم. چارچوب شکنی‌ها ایجاد مشکل کرد و معضلاتی ایجاد کرد و فرصت رقابت را از سالم به ناسالم برد.این وظیفه ما است که محیط رقابتی ایجاد کنیم که مردم بهره ببرند. دوستان در مدل شاپرک می‌توانند خلق کسب‌وکار جدید کنند.

آقای قطبی شما به مصوبه شورای پول و اعتبار اشاره کردید، اگر اشتباه نکنم اشاره به تشکیل چند PSP شده بود تا وضعیت از این همه PSP متعدد رها شود؟
قطبی: بحثی که آن زمان مطرح بود این بود که چند Mega PSP راه بیفتد. نظارت بر شبکه پرداخت کار اصلی شاپرک است که صاحب آن بانک‌ها و بانک مرکزی است.مقررات بانک مرکزی ( در زمینه PSP‌ها ) به دقت توسط شاپرک نظارت می‌شود.

شاه گشتاسبی: بانک‌ها در این زمینه تا الان دچار هزینه بوده‌اند. به‌رغم اینکه می‌گویید پرداخت‌ها الکترونیکی شده و خیلی از کارها از نظر نیروی انسانی می‌توانند صرفه‌جویی داشته باشند؛ ‌اما شما یک نکته را جا‌انداخته‌اید و آن این است که به هر حال برای اینکه یک نفر بتواند از خانه کارهای بانکی خود را انجام دهد، سرمایه‌گذاری‌های سنگینی در بخش آی تی انجام شده که با توجه به تحریم‌ها برای ‌امکانات سخت افزاری و نرم افزاری و دانش فنی این‌ها دچار مشکلاتی هستند که همین جا باید دستشان را بوسید و کار بزرگ و شایسته‌ای در کشور صورت گرفته.

هر دو – سه سال یکبار عمر مین فرم‌ها تمام می‌شود و بایستی جایگزین شود هر چند در دنیا ۶ماه یکبار است. ده‌ها و صدها میلیارد تومان باید بدهیم تا بتوانیم چند ماشین بزرگ محاسباتی به نام مین فرم را نصب کنیم تا این عملیات را پردازش کنیم.

آقای قطبی گفتند شاپرک از روی مدل‌های دنیا اجرا شده و به‌خصوص در زمینه پرداخت آنی این مثال را تکرار کردند. یک واقعیتی هست که در دنیا عمده تراکنش‌ها روی کارت‌های اعتباری (Credit Cards) است در حالی که در ایران کارت اعتباری نداریم و تراکنش‌ها عمدتا روی Debit Cards هست. در این مدل من دارم نقدا از کارتم پول می‌دهم و فروشنده نقدا دریافت می‌کند این به خودی خود اشکالی ندارد؟

قطبی: اگر به صاحب کارت نگاه کنیم، مدل متفاوت است.کسی که کارت اعتباری دارد برای تراکنش هزینه می‌دهد.اگر نقدی داشته باشم، هزینه‌ای نمی‌دهم و خرید صورت می‌گیرد. سرویس پرداخت قبض با خرید متفاوت است. کارمزدی که بابت قبوض گرفته می‌شود، فرق دارد. اما از کسی که کارت نقدی دارد؛ هزینه‌ای در شبکه پرداخت گرفته نمی‌شود. بحثی که هست سر تسویه آنی است که به معنی‌ آمدن پول به صورت آنی به حساب فروشنده است.

ادامه دارد...