گفتوگوی ما را با دکتر مرتضی براری، معاون حقوقی، امور دولت و مجلس وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، بخوانید که فناوری اطلاعات را زمینهای برای توانمندسازی بخشها میداند.
به گزارش افتانا (پایگاه خبری امنیت فناوری اطلاعات)، برنامه ششم توسعه کشور از حساسیت و اهمیت فراوانی برای رشد و ارتقای کشور برخوردارست. از طرفی پیشرفت صنعت آی تی که در کشورهای قدرتمند جهان بهعنوان صنعت پیشران به آن نگریسته میشود ضرورت توجه حداکثری به این مقوله را در برنامه ششم گوشزد میکند. یکی از وظایف دولت که در برنامه ششم نیز بر آن تاکید شده سرمایهگذاری بهتر در حوزه زیرساختها و حمایت از حضور فعال بخش خصوصی در این حوزه است تا راهکاری مناسب برای رسیدن به توسعه کشور با استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات محقق شود. در ادامه گفتوگوی ما را با دکتر مرتضی براری، معاون حقوقی، امور دولت و مجلس وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، میخوانید که فناوری اطلاعات را زمینهای برای توانمندسازی بخشها میداند.
برای بسترسازی نگاه کاربردی و صنعتی به فناوری اطلاعات چه تمهیداتی در برنامه ششم توسعه اندیشیده شده است؟
فناوری اطلاعات بهعنوان پیشران توسعه و ابزار توانمندساز سایر بخشهاست. تلاش ما در وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات توجه جدی به توسعه زیرساختها و دولت الکترونیک است. توسعه زیرساختهای بخش ICT طبق قانون وظایف و اختیارات وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات مصوب ۱۳۸۲ مجلس شورای اسلامی با وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات میباشد. استفاده از زیر ساختهای ایجاد شده و ارائه خدمات بهصورت الکترونیک جزء وظایف همه دستگاههای اجرایی در کشور است. در این راستا راهبرد این وزارت، تدوین آییننامهها و ارائه لوایح متناسب موضوع است تا توسعه فناوری اطلاعات بهعنوان یک مأموریت سازمانی برای تمامی دستگاههای دولتی تلقی شود. با توسعه زیر ساختهای شبکه ملی اطلاعات ارائه ۱۰۰ درصد خدمات دولت الکترونیک، کاهش ۵۰ درصد مراجعات به دستگاههای دولتی، انجام ۳۰ درصد معاملات تجاری بهصورت الکترونیکی، افزایش ۵ برابری تولید محتوا و نهایتاً «رسیدن به سهم ۲۰ درصد از اقتصاد بخش ICT از طریق خدمات ارزش افزوده بهعنوان اهداف این بخش در نظر گرفته شده است. از مصادیق بارز توسعه کاربردهای فناوری اطلاعات، صنعت بانکداری کشور است بهنحوی که امروزه بانکداری بدون فناوری اطلاعات و ارتباطات غیر قابل تصور است. تنوع و افزایش کیفیت خدمات بانکی، افزایش رفاه و رضایتمندی مشتریان شبکه بانکی و کاهش بالای هزینههای خدمات بانکی با بانکداری الکترونیکی قابل تحقق است.
در صحبتهایتان به اهمیت فناوری اطلاعات در بانکداری اشاره کردید. اجازه بدهید سؤال دوم را اینگونه بپرسیم که در برنامه ششم توسعه تا چه حد به بانکداری الکترونیکی و تمامی لوازم مربوط به آن برای زمینهسازی یک اقتصاد چابک سالم و پویا توجه شده است؟
یکی از مهمترین وظایف وزارت ارتباطات، توسعه زیرساختهای کشور است. انتظار این است که دستگاههای دولتی استفاده از این زیرساختها را برای خدمترسانی به مردم در اولویت خود قرار دهند. بانکداری در این حوزه تجربه موفقی بوده است و ما امیدواریم سایر دستگاهها نیز از این زیرساختها استفاده کنند. البته در حوزه بانکها هنوز یکسری گلوگاه وجود دارد که در بند ۷ و ۸ ماده ۱۷ سعی کردهایم این مسائل و ابهامات را حل کنیم. در بند ۷ در مورد توسعه دولت الکترونیکی و همچنین توسعه و استقرار خزانه الکترونیکی، اصالت بخشیدن به اسناد الکترونیکی از جمله اسناد مالی و حذف اسناد کاغذی، مواردی آورده شده است. همچنین در بند ۸ نیز در مورد ایجاد نظام اطلاعات استنادپذیری الکترونیکی صحبت شده است که باید تلاش کنیم بخش مستندات الکترونیکی ارتقا پیدا کند. در برنامه ششم توسعه سعی بر این است که گلوگاههای معاملات بین بانکی دیده شود و فناوری اطلاعات بیش از پیش نقشآفرینی کند.
با توجه به لزوم فرهنگسازی و آموزش در حوزه فناوری اطلاعات، این موضوع در برنامه ششم توسعه گنجانده شده است که همه آحاد و اقشار جامعه بتوانند از آن بهرهمند شوند؟
این، سؤال بسیار مهمی است که به دو بخش تقسیم میشود. یک بحث در مورد تولید و توسعه کسبوکارهاست که باید تلاش کنیم با آموزشهای تکمیلی دانشگاهها بتوانیم حضور قشر دانشجو را برای تولید در این حوزه پررنگتر کنیم و یک بحث توسعه فرهنگ و آموزش برای استفاده از این زیرساختهاست.
امروزه سرعت پیشرفت فناوری در حوزه فناوری اطلاعات بسیار بالاست و هر ۱۸ ماه کل محتوای علمی دیجیتال دو برابر میشود. بدیهی است که باید آموزش و بهروزرسانی محتوا با سرعت بیشتر در دستور کار باشد. طبق برنامه ششم توسعه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری مکلف شده است تا برای بهروز رسانی آموزش تحصیلات تکمیلی و کاربردی کردن آن اقدام کند. همکاری نزدیک و مطلوبی بین وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات با آن وزارت جهت روزآمدسازی محتوای آموزشی مرتبط با ICT بهوجود آمده است. پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات (مرکز تحقیقات مخابرات ایران) منطبق با فناوریهای روز بخش ICT اقدام به برگزاری همایشها و نشستهای علمی و تعریف پایاننامههای کاربردی در حوزههای جویشگرهای بومی، دادههای حجیم، IOT، A۵، محاسبات ابری و... کرده است و با راهاندازی مرکز تسهیلگری کسبوکارهای نو در سازمان فناوری اطلاعات ایران در راستای حمایت از ایدهها و تولید محتوا تا تبدیل به خدمت و محصول و بالطبع توسعه کسبوکار میشود. با ایجاد مراکز توانمندسازی با استفاده از ظرفیت دانشگاههای بزرگ و آموزشهای کاربردی، حضور قشر دانشجو را برای تولید در این بخش برای توسعه کسبوکارهای نوین فعالتر کنیم.
البته شرکتهای توانمند داخلی نیز مانند شرکتهای بزرگ نظیر مایکروسافت برای استفاده بهینه از محصولاتشان آموزشهای تخصصی و گسترده ایجاد کنند. در کشور نیاز است برای توسعه کاربردهای خدمات الکترونیک دستگاههای دولتی، آموزشهای لازم به بهرهبرداران و کاربران ارائه شود. در راستای این هدف از تمام دستگاهها خواستهایم که علاوه بر توسعه خدمات، آموزش و فرهنگسازی را نیز در اولویت کاری قرار دهند.
این برنامه در جهت توسعه است و توسعه درست این است که اختلاف تا استاندارد سطح جهانی کمتر شود. بهطور کلی چه برنامههای مشخصی برای از بین بردن این شکاف در حوزه فناوری اطلاعات در این برنامه توسعه تعریف شده است؟
یک بحث توسعه شبکه زیرساخت بخش حاکمیتی که توسط شرکت ارتباطات زیرساخت با سرعت و جدیت در حال اجراست و در برنامه ششم نیز دیده شده است و در بحث توسعه دسترسی و ارائه سرویسها و خدمات ارتباطی و فناوری اطلاعات با صدور پروانههای FCP، MVNO، SERVCO و... در توسعه شبکه دسترسی اقدامات لازم از طریق بخش خصوصی پیگیری میشود. بر اساس آمارهای رسمی جهانی در این بخش رتبه کشور بهبود یافته است و با تحقق برنامههای در دست اجرای وزارت و تداوم آن در برنامه ششم توسعه ایران به جایگاه برتر در منطقه در بخش ICT دست خواهد یافت.
لازم است همزمان با توسعه زیرساختها و شبکه بتوانیم توسعه سرویس و تولید محتوا را نیز ارتقا دهیم و همه دستگاهها از این زیرساختها استفاده حداکثری کنند. بخش ICT ماهیت فرابخشی دارد و توسعه کاربردهای ICT در هر بخش باعث توانمند شدن و کارایی بیشتر و افزایش رضایتمندی بهرهبرداران از آن بخش میشود. بین بخش ICT و سایر بخشها یک صنعت بینرشتهای وجود دارد که با فعال کردن این صنعت توسط بینرشته ارتقای بهرهوری و رضایت از خدمات آن بخش حاصل میشود؛ نظیر انتفاع بخش سلامت و بانکداری از صنعت بینرشتهای سلامت الکترونیک، تجارت الکترونیک و... سایر بخشها با بهرهگیری حداکثری از ICT و فناوری اطلاعات در ارتقا و افزایش کیفیت خدمات طبق الزامات برنامه ششم بهره خواهند جست.
انتظار داریم که همه حوزهها با همکاری این وزارت در جهت شکلدهی و تقویت صنعت فیمابین تلاش کنند. مثلاً در زمینه بانکداری الکترونیکی بسیاری شرکتها و زمینههای شغلی جدید ایجاد شدهاند؛ یعنی فناوری اطلاعات علاوه بر افزایش بهرهوری بانک یک صنعت جدید به نام بانکداری الکترونیکی شکل داده است.
بهعنوان مثال در گذشته ترخیص کالا در گمرک بیش از یک ماه طول میکشید. با استفاده از این زیرساخت این زمان به دو روز کاهش یافته است. تاکید ما نیز بر این است که ۱۰۰ درصد خدمات بهصورت الکترونیک