به گزارش افتانا، نهمین همایش بانکداری الکترونیک و نظام‌های پرداخت، اول و دوم اسفندماه ۱۴۰۱ با محوریت موضوعاتی همچون ارزش‌آفرینی دیجیتال در بانکداری، زیست‌بوم بانکداری دیجیتال و ارزش‌آفرینی، امنیت و پایداری در ارزش‌آفرینی دیجیتال، پول دیجیتال بانک مرکزی و حکمرانی و سیاست‌گذاری و تنظیم‌گری در ارزش‌آفرینی دیجیتال در مرکز همایش‌های برج میلاد برگزار شد.

این دوره با ارائه ۹ سخنرانی کلیدی مقامات عالی‌رتبه کشور، نمایشگاه تخصصی در دو طبقه و با بیش از ۳۰ غرفه، ۱۰ نشست تخصصی، ۲۴ کارگاه ارائه محصول نوآورانه شرکت‌ها و بانک‌ها، ۱۳ کارگاه آموزشی با جدیدترین موضوعات ارزش‌آفرینی دیجیتال، جشنواره بزرگ دکتر نوربخش با هدف انتخاب، معرفی و تقدیر از محصولات برتر نوآورانه بانک‌ها و شرکت‌ها در حوزه بانکداری الکترونیک و نظام‌های پرداخت و انتخاب، معرفی و تقدیر از سه مقاله برتر در مراسم اختتامیه همایش همراه بود.

دکتر اصغر ابوالحسنی، قائم مقام بانک مرکزی، دکتر مهران محرمیان،معاون فناوری‌های نوین بانک مرکزی، دکتر مجتبی توانگر، رئیس کمیته اقتصاد دیجتال مجلس شورای اسلامی؛ مهندس سید حسن هاشمی، رئیس سازمان نظام صنفی رایانه‌ای کشور، دکتر علی عبدالهی، مدیرعامل شرکت ملی انفورماتیک و دکتر محمد خوانساری، رئیس سازمان فناوری اطلاعات ایران سخنرانان کلیدی این همایش دو روزه بودند.

بانکداری فیجیتال: جهشی فراتر از دیجیتالی شدن، اکوسیستم‌های نوآورانه بانکی،مدیریت تجربه مشتری در بانکداری دیجیتال، نگاهی نزدیک‌تر به ریال دیجیتال، حاکمیت داده در صنعت بانکداری، مدل‌های کسب‌وکار مبتنی بر زیرساخت بلاکچین بین‌بانکی و تاب‌آوری سایبری با محوریت نیروی انسانیازجمله کارگاه‌های آموزشی هستند که در این همایش برگزار شدند. همچنین از میان ۱۲۲ مقاله دریافتی ۳۲ مقاله پذیریفته شدند که در این بین ۲۰ مورد از آنها به صورت شفاهی ارائه شدند.

بانک‌ها، الگوی تحول دیجیتال برای سایر دستگاه‌ها
محمد خوانساری در سخنرانی خود در این همایش گفت: رویکرد ما در سازمان فناوری اطلاعات این است که دولت به مثابه پلتفرم باشد. مفهومی که این واژه دارد این است که از این مسیر برای توانمندسازی استفاده کنیم. در حال حاضر پنجره واحد مدیریت سامانه زمین را داریم که به طور پایلوت در حال اجراست. مثال ساده این است که اگر فردی بدنبال اجازه تغییر کاربری زمین خود باشد دیگر نیازی به حضور در چندین سازمان دولتی و عمومی غیردولتی ندارد. صدور مجوز اصناف نمونه دیگری است و این سامانه به نحوی طراحی شده که بدون نیاز به نیروی انسانی، مجوزها صادر شود و مسائل به طور هوشمند جلو برود. درباره کالابرگ هم سازمان فناوری اطلاعات، به عنوان ناظر پروژه است. در حقیقت سامانه ها به جای افراد کار خود را هوشمندانه انجام می دهند.

خوانساری با بیان اینکه بیش از ۹۲ سازمان و نهاد دولتی در پنجره واحد خدمات به طور متمرکز خدمات خود را ارائه می دهند، اظهار داشت: از مهم‌ترین زیرساخت ها مرکز تبادل اطلاعات دولت است. این مرکز علاوه بر اینکه باید بتواند امکان تبادل اطلاعات را انجام دهد، باید بتواند آن را پشتیبانی هم بکند. این مرکز حدود ۲.۵ میلیارد تراکنش در سال گذشته و ۵.۸ میلیارد تراکنش از ابتدای امسال تاکنون داشته است. ۳۵۹ شرکت بخش خصوصی هم در حال کسب سرویس از آن هستند. ما در اینجا در رویکرد دولت، معنای پلتفرم را دنبال می‌کنیم و بدنبال نوآوری و کار مبتنی بر ارزش آفرینی بیشتر به جای اقتدار هستیم.

معاون وزیر ارتباطات با بیان اینکه برای ارائه خدمات بیشتر نیاز به تجربه کاربر و نوآوری داریم، گفت: خدمات بانکی در حال حاضر به نوعی از بلوغ رسیده اند. ما به ۲ شرکت مجوز دادیم تا از ای پی آی هایی که دولت می تواند ارائه کند استفاده کنند.

رئیس سازمان فناوری اطلاعات با بیان اینکه رویکرد ما مبتنی بر باز بودن داده‌محور است و توانمندسازی و ساده‌سازی خدمات را دنبال می‌کنیم، تصریح کرد: در حوزه بانکداری چهار موضوع ازجمله پردازنده خدمات بانکی و کانال‌های توزیع مشتری وجود دارد که سرویس زنجیره ارزش بانک را تغییر می‌دهد.

وی از آمادگی و استقبال سازمان فناوری اطلاعات با توجه به ظرفیت مرکز تبادل اطلاعات دولت برای پیشنهادهای شبکه بانکی خبر داد و افزود: ترکیب خدمات بانکی با خدمات دولت می تواند ظرفیت بزرگی را ایجاد کند که مهم‌ترین و ساده‌ترین کار، بحث اعتبارسنجی است. ما در سازمان فناوری اطلاعات بحث نظام حکمرانی کشور را در دستور کار داریم. آماده همکاری با بانک‌ها خارج از مسائل مرتبط با رگولاتوری بانک مرکزی هستیم.

فعالیت پنج میلیون کاربر ایرانی در بازار کریپتو
سیدحسن هاشمی، رئیس سازمان نظام صنفی رایانه‌ای کشور، با بیان اینکه سازمان نظام صنفی رایا‌نه‌ای با ۴۰۰ هزار متخصص درصدد استفاده از ظرفیت‌ها برای توسعه کشور است با تاکید بر لزوم فضای آزاد برای کسب‌و ‌کارها، افزود: امروز بعد از سال ها بخش زیادی از کشور درگیر کریپتو شده و ۵ میلیون کاربر ایرانی در این زمینه فعالیت دارند و این دغدغه بزرگی است که نیاز به برنامه‌ریزی دارد. باید اجازه داد شود که بخش خصوصی بتواند کریپتو را به ریال تبدیل کند. اجازه بدهند ما در بخش خصوصی کریپتو ۵ میلیون کاربر را به چرخه اقتصاد بیاوریم تا بتوانیم آن را برای کالاهای اساسی استفاده کنیم.

هاشمی خاطرنشان کرد: بخش خصوصی می‌تواند تحول‌آفرینی کند و دولت باید به بخش خصوصی اعتماد کند و از ظرفیت موجود استفاده شود. ما در ساختار بودجه‌ای کشور دچار مشکل هستیم و بانک‌ها باید متولی تخصیص بودجه بخش دولتی باشند.

کاربردهای هوش امنیت در ارزش‌آفرینی دیجیتال
یکی از ارائه‌های این همایش به موضوع کاربردهای هوش امنیت در ارزش‌آفرینی دیجیتال اختصاص داشت.

احمد جعفری، مدیرعامل هلدینگ بهسازان فردا، یکی از کاربردهای هوش امنیت در ارزش‌آفرینی دیجیتال را ایجاد توان و قابلیت پیش‌بینی حوادث، ارزیابی و محاسبه مخاطرات احتمالی و همچنین تخمین خسارات ناشی از یک تهدید عنوان کرد و اظهار داشت: کاربردهای ذکر شده نهایتاً منجر به ارائه خدمتی بهتر در عرصه دیجیتال می‌شوند. همانطور که شناسایی رفتارهای مهاجمان و اتخاذ تصمیمات پیشگیرانه در دامنه مدیریت تهدیدات سایبری و پیش‌بینی‌های رفتار حملات در اتخاذ تدابیر تدافعی را می‌توان از دیگر کاربردهای مهم هوش امنیت در حوزه دیجیتال و داده‌های عظیم برشمرد و درباره فرصت‌ها و تهدیدهای روش‌های احراز هویت امن و ارزش‌آفرینی دیجیتال کدامند گفت: می‌توان گفت روش‌های احراز هویت امن، یکی از قابلیت‌های نوین حوزه امنیت است که مانند تمام قابلیت‌های نوین، فرصت و تهدیدات متعددی دارد. اگر تا دیروز، چگونگی احراز هویت بدون دسترسی و سوء استفاده از داده‌ها، دغدغه مهم بانک بود، امروزه با استفاده از روش‌های بدیع احراز هویت امن که معمولا چندعاملی نیز هستند امکان ارائه خدمت یا سرویس به مشتری واقعی وجود دارد. اما همین موضوع مانند سایر موارد فناورانه، یک تیغ دولبه است.

جعفری اذعان داشت: گاهی الزام به احراز هویت امن که معمولا فرایند پیچیده‌تری نسبت به سایر روش‌ها دارد، موجب کندی یا تاخیر در ارائه خدمات می‌شود و گروهی از کاربران گرفتار پیچیدگی‌های این مقوله می‌شوند و همین نارضایتی فضا را برای ورود مهاجمان سایبری مهیا می‌کند و به‌سادگی با بکاربستن روش‌های مهندسی اجتماعی می‌توانند این افراد را قربانی اهداف خود کنند. با استفاده از این قابلیت، اطلاعات حاصل از سامانه‌ها به سطح بالاتری ارتقاء یافته و به دانش‌های منحصربه‌فردی تبدیل می‌شوند که در صورت افشاء یا انتشار غیر مجاز می‌توانند برای مالک آن دارایی، خسارات قابل توجه مالی، جانی و اعتباری به‌دنبال داشته باشند. اگر به چنین اطلاعاتی، موضوعات مالی و بانکی نیز افزوده شود پس قطعا مخاطرات جدی‌تری را به‌همراه خواهد داشت.

این کارشناس حوزه فناوری اطلاعات افزود: یکی از این مهم‌ترین مخاطرات ارزش‌آفرینی دیجیتال در بانکداری، تجمیع و تمرکز اطلاعات معنا دار هستند که هدف بسیار ارزشمندی برای مهاجمان و سودجویان سایبری محسوب می‌شود و می‌تواند خسارات و ضررهای جبران ناپذیری را به اعتبار مجموعه بانکی و مشتریان آن مجموعه وارد آورد. بنابراین علاوه بر استفاده از فناوری‌هایی که موجب ارزش آفرینی دیجیتال در بانکداری می‌شوند لازم است که از تقویت الگوهای بومی رمزنگاری، بی‌نام‌سازی و تمرکززدایی اطلاعات استفاده شود و ضمن امن‌سازی اطلاعات، نسبت به اصلاح روش‌های نگاشت داده و اطلاعات در پایگاه‌های اطلاعاتی نیز اقدام شود.

مدیرعامل هلدینگ بهسازان فردا ارزیابی از امنیت و پایداری در نظام‌های پرداخت را منوط به محاسبه ضریب تاب‌آوری این نظام‌ها مبتنی بر فناوری‌های اطلاعاتی و ارتباطی با درنظر گرفتن وابستگی‌ به تمام متغیرها دانست و گفت: با توجه به انجام اقدامات پیش‌گیرانه اعم از انجام ارزیابی‌های امنیتی، شناسایی و رفع مستمر آسیب‌پذیری‌ها و مدیریت مخاطرات سایبری در نظام‌های پرداخت، می‌توان امید زیادی به پایداری و تاب‌آوری سرویس‌ها داشت. در نظر داشتن ارتباط قطعی میان امنیت نظام‌های پرداخت با سرمایه‌های انسانی فنی و متخصص نیز نباید مورد غفلت قرار گیرد زیرا یکی از مهم‌ترین چالش‌ها و دغدغه‌های نظام‌های پرداخت، حتی قبل از تامین تجهیزات ضروری، تامین نیروها و منابع انسانی متخصص، متعهد و دلسوز است که باید به این نیاز مهم، دقت و توجه بیشتری کرد.

جایزه دکتر نوربخش به چه کسانی رسید
برگزیدگان جشنواره دکتر محسن نوربخش در مراسم اختتامیه نهمین همایش بانکداری الکترونیک و نظام‌های پرداخت معرفی شدند.

براساس بررسی‌های انجام شده توسط هیئت داوران، طرح‌های شرکت سکوی کسب‌وکار الکترونیک برای تامین مالی خرد مبتنی بر زنجیره تامین و بانک پاسارگاد برای محصول حساب دیجیتال کودک و نوجوان به عنوان برندگان این دوره از جشنواره دکتر نوربخش معرفی شدند.

در بخش مقالات نیز هیئت داوران جوایز خود را به مقالات «سامانه تطبیقی کشف ناهنجاری رفتار تراکنشی وابسته به کسب‌و‌کار با استفاده از تحلیل سری های زمانی» نوشته فاطمه کاردیزدی و علیرضا بادامچی، «ارائه مدل جامع راهبرده‌های تعامل بانک‌ها و فین‌تک‌ها» نوشته فریبا نجفی و «مسئولیت مدنی بانک ناشی از اشتباه در پرداخت‌های الکترونیک» نوشته آذر گلزاری و دکتر حجت مبین اختصاص داد. این مقالات از بین ۱۳۰ مقاله دریافت‌شده توسط دبیرخانه این همایش انتخاب شدند.

شایان ذکر است که پژوهشکده پولی و بانکی براساس ابلاغ بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران از سال ۱۳۹۰ مسئولیت برگزاری همایش سالانه بانکداری الکترونیک و نظام‌های پرداخت را برعهده دارد. در چندسال اخیر تحت تاثیر همه‌گیری کرونا، رویدادهای بزرگ ملی و بین‌الملی نه فقط در ایران بلکه در سراسر جهان لغو شده و برگزاری آنها به تعلیق درآمده‌بود. به نظر می رسد این رویداد که از سال ۹۷ تا کنون برگزار نشده بود در این دوره رونق دوره‌های پیشین خود را نداشت و نگاهی به فهرست مدعوان و سخنرانان نشان می‌دهد که جای بسیاری از چهره‌های همیشگی و سخنرانان خارجی در این دوره از همایش سالانه، خالی بود.