آيا مـا در زمينه امنیت سایبری به استراتژي نيازمنديم يا بايد فراتر از آن، به يک دکترين بينديشيم؟

وقوع حملات متعدد به زيرساخت هاي سايبـري کشورمان و آشکـار شدن نقش کشورهـاي غربي در سازماندهي حملاتي نظير استاکس نت، جاي هيچگـونه شبهه اي در مورد لزوم تدوين استـراتژي يا راهبرد امنيت سايبري براي کشور باقي نگذاشته است.

اما آيا مـا در اين زمينه به استراتژي نيازمنديم يا بايد فراتر از آن، به يک دکترين در خصوص امنيت در فضاي سايبر بينديشيم؟ 

در تعريف آمده است که دکترين اصول عقيده يا قواعد بنيـاديني است که هـدايت کننده اقـدام در پشتيبـاني از سياست هـا و برنامه هـا در جهت تامين اهداف بوده و به کاربردن آنها مستلزم درک مقتضيـات و تصميم گيـري صحيـح و منطقي مي باشد. 

به عبارت ديگر اصول يک نظام فکري يا سياست و خط مشي را دکتـرين مي گويند. در کنـار آن، مفهوم استراتـژي وجود دارد که فن و علم توسعه و به کارگيـري قدرت به منظور پشتيباني از سياست ها و افزايش احتمـال دستيابي به نتايج مطلوب و پيروزمندانه است. 

نگـاهي بـه چندگانگي مراکـز تصميم گيـري در فضـاي سايبر که از تعـدد گذشتـه و بـه مرز وفور (!) رسيده است، نشان مي دهد که آنچه که فعلا در کشورمان در خصوص دفاع سايبري وجود دارد، نه تنها از جنس دکترين نيست؛ بلکه از استراتژي و راهبرد نيز فاصله بسياري دارد و بيشتر به راهکارهـا و تاکتيک هايي کوتاه مدت مي ماند. 

تاکتيک هايي که سازمـان هاي مختلف هرکدام، به فراخـور توان، بودجه، ماموريت و اضطرار، با اجراي آن سعي ميکنند که گرهي از مشکلات باز کنند و نقشي در مقابله با تهديدات سايبري ايفا نماينـد. 

در ديگر سو، ايجـاد ساختارهاي دفاع سايبـري در بيش از سي و دو کشـور جهان و اهتمام بيش از يکصد کشور جهان به انجام مطالعـات اساسي در اين زمينه و توجه جدي جامعه جهاني به موضوع جنگ سايبري و هشدارهـاي سازمـان ملل در رابطه با خطرات حملات اين چنيني، نشان مي دهد که فصل نويني در اين زمينه رقم خورده است. 

هنگامي که دولت ايالات متحده، رسما در مقابله با حمله سايبري، حمله نظامي را جايز اعلام مي کند و دولت روسيه در گامي فراتر، حق حمله هسته اي در جواب حمله سايبـري/ اطلاعـاتي را مجاز مي شمارد، راهبرد کلان ما در اين زمينه چيست؟ 

آيا مي تـوان همچنـان بدون توجـه به مولفـه هاي فضـاي سايبري، بدون مشارکت دادن همه ذينفعان، فارغ از توجه به نقش انکار ناپذير جامعه کاربـران، به دور از لـزوم رصدکـردن مستمر اتفاقات فضاي مجـازي و خلاصه بدون وجود يک نگاه کلان نگـر و مبتني بر قواعـد بنياديني از جنس دکترين، در فضاي سايبر زيست؟ 

مطمئنا آناني که در حال برنامه ريـزي براي آسيب رساني به حريم هـاي مجـازي کشورمـان هستند، به خوبي اين ضعف بزرگ را مي شناسند و به آن واقفند. امـا با تشکيل شـوراي عـالي فضـاي مجازي، که نهادي بالادستي براي توجه به اين فضا است، مي توان به داشتـن ديدگـاهي کل نگر اميـدوار بود. 

جهت مشاهده متن مطالب دیگر درباره آنچه که در حوزه افتا در سال ۱۳۹۱ روی داده است، ویژه نامه نوروزی افتانا را دانلود کنید و بخوانید.